Çocuğu tek başına düşünmek mümkün değildir, çocuk ailesi ile bir bütündür. Aileler çocukların ilk öğretmenleridir ve okula başlayana kadar çocuklarının gelişim ve eğitimlerinden birinci derecede sorumludurlar. Çocuklar okula başladığında bu sorumlulukları sona ermez, sadece bunları okulla öğretmenlerle paylaşırlar.
Eğitimciler olarak başarılı bir eğitim amaçlıyorsak, içine anne – babayı da alan, aile katılımını hedefleyen, planlamalar yapmak ve etkinlikler oluşturmak zorundayız. Ailelerin çocuklarının eğitimi konusunda sahip oldukları sorumluluk ve güç, planlı aile katılımı etkinlikleriyle sürekli ve etkin hale getirilebilir.
Aile katılımı neden gerekli? Acaba doğru zamanda ve doğru yöntemlerle mi ilerliyorsunuz? Herkes tarafından önemi bilinmekle birlikte uygulamaya geçirmekte zaman zaman zorlanıldığı da bilinmektedir. Size çalışmalarınızda yol gösterici olması açısından şimdi bu konuyu detayları ile inceliyor olacağız.
Aile katılımı; çocuğun gelişimi, öğrenmesi, okuldaki ve hayattaki başarısı için vazgeçilmez bir güçtür. Uzun yıllar aile katılımına yönelik yapılan araştırmalar bize şunu tekrar tekrar göstermiştir: ‘Katılan ailelerin’ çocuklarının; sağlıklı, bilgili, sorumluluk sahibi bireyler olma şansları daha yüksektir. Önemi, etkileri ispatlanmış olsa da bizde ve pek çok başka ülkede uygulamaya geçirilmesinde zorluklar yaşanmaktadır.
Aileler çocuklarının ilk öğretmenleri olarak, onlar okula başlayana kadar gelişimlerinden ve eğitimlerinden birinci derecede sorumludur. Ebeveynlerin bu sorumlulukları çocukları okula başladığında sona ermez, sadece bunları öğretmenlerle paylaşmaya başlarlar. Ailelerin çocuklarının eğitimleri konusunda, yaşam boyu sorumlulukları ve imkanları olduğunu belirten araştırmacılar (Mc Bride ve Rane, 1996; Eliason ve Jenkins, 2003; Morrison, 2003) birçok ailenin sahip oldukları bu önemli ve etkin rollerinin farkında olmadıklarını belirtmektedir.
Okullar ise, eğitim öğretim görevlerini yerine getirirlerken aile ortamının çocuk üzerindeki etkisini kabul etmek ve bundan yola çıkarak hareket etmek zorundadır. Bu zorunluluk aynı zamanda ailelerin katılımının önemini vurgulamaktadır.
“Aile katılımının yaygın kabul edilen, kesin bir tanımının olmayışı ise bu kavramın çok boyutlu olmasından kaynaklanmaktadır. Eğitimciler arasında bu kavrama ilişkin ortak bir anlayış yoktur” (Whitmarsh, 2009).
Farklı boyutları içeren birkaç tanıma bakalım:
Aile katılımı;
- ailenin desteklenmesine ve eğitilmesine,
- ev ile eğitim kurumu arasındaki iletişimin arttırılmasına ve bunun sürekliliğinin sağlanmasına,
- ailenin eğitim süreçlerine katılmasına ve katkıları ile eğitimin zenginleştirilmesine
yönelik sistematik bir yaklaşımdır.
“Aile katılımı; anne- babaların ve diğer aile üyelerinin, çocukların eğitimi ve gelişimine katkıda bulunmaları için eğitim programına katıldıkları bir süreçtir” (Morrison, 2003).
Aile katılımında amaç; okul ile ev arasındaki koordinasyonu sağlayarak çocukların gelişimlerinde ve eğitimlerinde birlikte hareket etmeyi sağlamak ve bu sayede bu süreci desteklemektir.
Esasında her okul kendi aile katılımı tanımını yapmaktadır. Çocukların gelişimleri, içinde yaşadıkları koşullar, ailenin ve okulun beklentileri, ebeveynlere, öğrencilere ve öğretmenlere biçilen roller, kültürel bakış açıları, aile katılımına yönelik yönetmelikler bir okulun ‘aile katılımı’ tanımını etkileyecektir. Bu tanım; aile katılımına yönelik belirleyecekleri çerçeveyi, planı, etkinlikleri ve değerlendirmeleri etkileyecektir, temel oluşturacaktır.