Örnek: Çağrı dışında herkes şarkı söylüyor. Dört yaşındaki Çağrı, mimiksiz ve sessiz bir edayla  aşağıya doğru bakıyor. Her zamanki gibi grup aktivitesiyle hiç alakası yok. Diğer çocuklar öğretmenin yaptığı el-kol hareketlerini takip ediyorlar ve şarkıya eşlik ediyorlar. Bir öğretmen Çağrı’yı fark ediyor, yanına geliyor ve ellerini onun için kaldırıp hareket ettirmeye başlıyor. Çağrı’dan ne bir hareket ne de bir tepki alamıyor. Öğretmen bu sefer bir kitap çıkarıyor ve okumaya başlıyor. Bir ara Çağrı’ya direk bir soru soruyor fakat ondan ses gelmeyince diğer heyecanlı çocuklar bağırarak onun yerine cevap veriyorlar. Çağrı her gün grup aktivitelerinde pasif kalıyor. Öğretmenler ne kadar çabalasalar da bir türlü onun katılmasını sağlayamıyorlar.

Her insanın mizacı farklıdır. Bazıları atılgan, girişimci veya kalabalıkta rahat olurken, bazıları çekingen, utangaç veya tedirgin olabilir. Bu örnekte Çağrı utangaç kişiliği olan, sessiz bir çocuktur. Çağrı grup aktivitelerinde şarkı söylemiyor, konuşmuyor ve yapılan aktivitelere ilgisiz kalmayı tercih ediyor. Grup içinde kendini gösteremiyor ve  etrafındaki insanlardan uzak duruyor. 

Çocuğun utangaçlığı hakkında bilgi edinebilmek için onu birkaç şekilde gözlemleyebiliriz:

  • Çocuk aktivitelere ne kadar katılıyor? (sessizce oturuyor, stresli veya mutsuz, gruptan uzaklaşmaya çalışıyor veya sadece izliyor)
  • Çocuğun katılması istendiğinde ya da soru sorulduğunda nasıl bir tepki veriyor? (tepkisiz, kısık sesli cevap, ağlıyor, yüzünü saklıyor)

Çocuğun doğal karakterini kabul etmek, onu kendi alanlarında ve kendi gelişimsel hızında ilerletebilmek önemlidir. Çok utangaç bir çocuğu grup içinde konuşturmaya çalışmak onu daha içe dönük olmaya itebilir. Özellikle çocuğun okula ilk başladığı zamanlar ondan büyük beklentilerin olmaması gerekmektedir. Sosyalleşebilmek zamanla öğrenilen ve deneyimle güçlenen bir yetenektir. Çocuğun aktivitelere katılması teşvik edilebilinir ama çocuğu zorlamak onu korkutup sadece zarar verir. Utangaç olmanın bir karakteristik özellik olduğunu hatırlayarak çocuğun hayatında gerektiğinde kullanabileceği ve kalabalık ortamlarda kendini idare edebilmesi için gerekli sosyal becerileri öğrenmesi faydalı olabilir.

Müdahale:

  • Aktivitenin çocuğa uyumu önemlidir. Eğer aktivite çocuğa zor, kolay, sıkıcı, vb. geliyorsa çocuk o gruba katılmak istemeyecektir.

  • Çocuğun gelişimsel olarak doğru yaş grubuyla beraber olduğuna dikkat edin. Fiziksel, sosyal ve kavramsal olarak kendi denkleriyle daha rahat hissedecektir. 

  • Çocuğun kulaklarının duyduğuna emin olun. Rahat duyamayan bir çocuk müziğe eşlik etmekte ve kelimeleri anlamakta güçlük çeker. Bunu onun arkasına geçip ona değişik yüksekliklerde seslenerek ve tepkisine bakarak test edebilirsiniz. Duyma problemi olduğunu düşünüyorsanız mutlaka doktora başvurun.

  • Yeni tanıştıklarının yanında endişeli olmak çok doğaldır. Okulun ilk zamanları alışma dönemidir. Bu dönemde ailelerinden birini gruba katarak bir aktivite yapabilirsiniz. 

Bakınız: http://www.acevokuloncesi.org/etkinlikler/bilissel-gelisim/182-kucugum-ortayim-buyugum

  • Utangaç özellikleri olan bir çocuk kendini dışlanmış hissedebilir. Herkesin benzerlikleri ve farklılıkları olduğunu vurgulayan bir aktivite hem çocuğu gruba yaklaştırabilir hem de çocukların birbirleri hakkında meraklarını arttırabilir.

Bakınız: http://www.acevokuloncesi.org/etkinlikler/sosyal-duygusal-gelisim/135-hem-ayniyim-hem-farkliyim

Bazı çocuklar yeni ortamlara ve insanlara zamanla ısınırlar. Aralarında hiç kalabalık gruplara girmemiş olanlar veya ailelerinde negatif ilişkiler yaşamış olanlar daha çekingen olacaklardır. Çocuklar okul öncesi programa başladıklarından ilkokula kadar çok değişim göstereceklerdir. Sadece yanlarında oturarak, onlara pozitif örnek olarak ve girişkenlik göstermeye başladıklarında cesaretlendirerek onları destekleyebilirsiniz. Okul öncesi eğitim çağındaki çocukların karakterlerinin yavaş yavaş oluştuğunu ve her birinin ayrı bireylere dönüştüklerini gözlemleriz. Her birinin güçlü bir birey olması için onları tanımalı ve kendi gelişimsel dönemlerinde hazır olduklarında onların yanlarında olmalısınız.